Phân tích mộ Xuân Tức Sự: Một trong những tác phẩm điêu khắc cổ hiếm có ở Việt Nam
Mộ Xuân Tức Sự là một trong những tác phẩm điêu khắc cổ hiếm có ở Việt Nam và được coi là một trong những kiệt tác của nghệ thuật điêu khắc cổ trong lịch sử Việt Nam. Tác phẩm này được chạm khắc trong giai đoạn thế kỷ thứ 17, trải dài từ thời kỳ Lê gia đình đến nhà Tây Sơn.
Vị trí của mộ Xuân Tức Sự
Mộ Xuân Tức Sự nằm trong thị trấn Tân Hội, xã Đức Lương, huyện đồng Xuân, tỉnh phú Yên. Tuy nhiên, do nhiều lý do, tác phẩm này đã bị nghiên cứu ít hơn so với các tác phẩm điêu khắc cổ khác ở Việt Nam. Nhiều nhà nghiên cứu cho rằng, tác phẩm này rất quý, có giá trị nghiên cứu cao, nhưng do môi trường xung quanh mộ bị tàn phá và bỏ hoang nên đang rất nguy hiểm.
Mô tả công trình
Mộ Xuân Tức Sự có kích thước lớn, dài 20m, rộng 4m, chiều cao từ mặt đất là 2,5m. Tác phẩm được chạm khắc từ đá cẩm thạch màu trắng, có vân và có khả năng chống thời tiết tốt. Mộ được xem như một ngôi nhà với mái chèo nhô cao, trên mái nhà có nhiều cung tròn và hình tròn biểu tượng cho bầu trời và vũ trụ. Mộ cũng có nhiều cột vuông, được khắc hình rồng, trúc, cây, hoa và quả, tạo nên sự phù hợp với tự nhiên.
Trên mặt tiền của mộ, có đính kèm một bức tranh phù điêu, có chấm dọc chữ viết Hán, cho thấy đây là mộ của Xuân Tức Sự. Phù điêu có hình chữ hán, chữ Nôm và trang trí những hoa văn rất tinh tế và độc đáo. Các họa tiết phù điêu được thực hiện theo phong cách của người Trung Hoa, nhưng có những chi tiết rất riêng, mang đậm nét văn hoá Việt Nam.
Tác phẩm mộ Xuân Tức Sự còn được chia làm 2 phần chính, phần trước bao gồm 6 phần, phần sau bao gồm 7 phần. Mỗi phần đều khắc chìm các hình ảnh tượng trưng khác nhau và phù hợp với các chức vụ của các quan tướng của triều đình xưa.
Phần trước của mộ bao gồm các tượng trưng của Thần Nông, Tổ trình giáo, Quân tướng đại tích, Tư pháp kiện toàn, Dân chúa sáng lập, Quan bình lễ. Trong đó, tượng của Thần Nông được khắc vô cùng tinh xảo, với chi tiết đặc biệt ở thân và chân. Hình thái của tượng Thần Nông cũng khác với những tượng khác với dáng giống người gầy gộc nhưng rất cường tráng, mực nét, tạo nên một ấn tượng sâu sắc đối với người xem.
Phần sau của mộ bao gồm các tượng trưng của Thần Dân, Tân xuyên khó nhọc, Tửu Thần, Tả diệu, Đại tài xuất thế, Hải quân lưu vong, Tửu thần đại hội. Trong đó, tượng của Tửu Thần cách điệu, có đôi mắt nhìn lên trời vô cùng đầy cảm xúc.
Ý nghĩa của mộ Xuân Tức Sự
Mộ Xuân Tức Sự là một tác phẩm cổ động, đặc biệt về mặt chính trị-thần tín, cho thấy tinh thần và ý tưởng nghệ thuật tinh túy của nghệ sĩ thời đại ấy. Tác phẩm cũng là biểu tượng của sự thịnh vượng và quyền lực của triều đình, cũng như là sự đại diện cho lòng trung thành và trách nhiệm với dân tộc.
Không những thế, tác phẩm cũng mang đến cho chúng ta nhiều giá trị về mặt văn hóa, lịch sử, chinh phục được độ khó khai quật, bảo tồn tốt những giá trị văn hóa truyền thống của dân tộc. Ngoài ra, mộ Xuân Tức Sự còn là một điểm đến của du lịch, thu hút nhiều lượng khách du lịch trong và ngoài nước đến tham quan.
Kết luận
Tác phẩm mộ Xuân Tức Sự là một trong những tác phẩm điêu khắc cổ hiếm có của Việt Nam, được xem như là một chủ trương độc đáo thể hiện tính cách, phong cách kiến trúc truyền thống của các nhà quan tướng thời kỳ đó. Tuy nhiên, tác phẩm đang bị bỏ hoang và bị thiệt hại, do đó cần có những biện pháp bảo tồn, phục hồi để có thể giữ được tác phẩm này trong nhiều thế kỷ tới.
