Phân tích bài Tràng Giang và những giá trị văn học
“Tràng Giang” là một trong những tác phẩm nổi tiếng của Hồ Chí Minh, được viết tại Sài Gòn vào năm 1925. Đây là bài thơ lý tưởng, tuyên truyền sự nghiệp cách mạng, giá trị của nhân dân và tình yêu quê hương. Trình bày phong phú, sắc nét, tác giả đã vẽ lên một bức tranh tích cực, lấy sự đoàn kết và cách mạng làm chủ đề chính.
Tác phẩm được tổ chức bằng 10 câu thơ, mỗi câu có 7 tiếng, độ dài vừa phải, dễ hiểu, dễ nhớ. Một trong những điểm nhấn của bài thơ là biểu tượng sông Hồng, trong đó Hồ Chí Minh xem sông Hồng như một hình ảnh đại diện cho cả nước Việt Nam và được xứng đáng để được bảo vệ bởi sự đoàn kết và tình yêu quê hương của người dân.
Phân tích từng câu thơ trong bài Tràng Giang, đầu tiên phải nhắc đến những giá trị văn học của tác phẩm này. Bài thơ Tràng Giang mang lại cho độc giả nhiều giá trị văn học như: cảm xúc, ý nghĩa sâu sắc, những tầm nhìn phương xa của tác giả trong việc chiêm nghiệm tất cả những những đường nét, vật và sự kiện quanh ta. Bài thơ này thể hiện cái nhìn sâu xa, tổng quan của tác giả về tình yêu đất nước và con người Việt Nam.
Các giá trị văn học của bài thơ Tràng Giang có thể được phân tích dựa trên từng câu thơ.
“Tràn ngập dòng sông Hồng, Tết sang non xanh sắc đất trời.” là câu đầu tiên của bài thơ. Trong câu thơ này, Hồ Chí Minh trình bày tình cảm của mình với sông Hồng, đường biên giới giữa Bắc Kinh và Nam Kinh. Đây là nơi ông đã chứng kiến cuộc kháng chiến và trở thành một nguồn cảm hứng cho tác giả đưa vào bài thơ này. Bằng cách tự nói với mình “uống nước nhớ nguồn”, ông muốn thể hiện sự tôn trọng và cảm ơn các vị tiền nhân đã vất vả xây dựng quê hương.
“Hùng cứ, tưng bừng giữa dòng non, Tình nồng thắm lịm khắp cõi quê.” ở câu thứ hai, tác giả dùng khuôn ngữ hùng tráng để miêu tả tần suất và sức mạnh của cuộc đời, sức mạnh của nhân dân Việt Nam trong các cuộc cách mạng. Những từ “tưng bừng”, “hùng vĩ” cho thấy tình cảm của tác giả với đất nước và sự kì vọng vào tương lai.
“Còn đây đàn chim nhập phố phường, Tiếng ve rộn rã khắp đồng quê.” sau đó, tác giả sử dụng các bức tranh về thiên nhiên để xây dựng bức tranh nông thôn thị xã sống động, với những hình ảnh chim hót, ve reo cùng với sinh hoạt hàng ngày của người dân, mang lại sự yên bình, nhẹ nhàng cần thiết.
“Tiếng trống trường học, gọi trả lời. Tiếng quân ào ào, chuẩn sẵn sàng.” là câu thứ tư trong bài thơ, tác giả sử dụng những âm thanh ấn tượng kết hợp với những tình huống đa dạng như sự tập trung của học sinh, quân đội, áp đảo xã hội. Những đoạn này vào câu thơ giúp tăng sự lớn lên của các thông tin, đưa ra cho người đọc thấy rõ ràng hơn về sự rèn luyện quân sự, chống lại sự xâm lược đối với Việt Nam.
“Dẫu bao nhiêu gian khó, bão tố, Tay cầm gươm sáng đổi thế dồn.” trong câu thứ năm, tác giả phác hoạ cảnh chiến tranh, những khó khăn, thử thách mà nhân dân Việt Nam phải vượt qua trên đường đấu tranh giành lấy độc lập và tự do. Những cảm nhận sâu sắc về sức mạnh của con người trong bão tố của cuộc đời trên cây viết đã được diễn tả qua câu này.
“Có chăng gió nổi cũng đừng sợ, Chiến xa xôi thì không ngại mỏi.” Câu thứ 6 thể hiện một sự tự tin chiến đấu của nhân dân Việt Nam, dù cho có nhiều khó khăn và thử thách, họ vẫn sẽ kiên trì giành lấy chiến thắng cuối cùng. Điều này được đào sâu trong chính câu này “Gió nổi cũng đừng sợ” – Một thông điệp khá ý nghĩa về sự kiên trì, bền bỉ và thử thách.
“Đường rộng mà đi chẵn từ xa, Sông Trường Sơn gió Gãnh Hào muôn vạt.” là câu thứ 7 trong bài thơ Tràng Giang, tác giả Hồ Chí Minh sử dụng hình tượng của một con đường dài và Sông Trường Sơn để miêu tả những quãng đường dài phía trước của nhân dân Việt Nam. Ông muốn chỉ sự quan trọng của sự kiên trì và lòng kết nối mạnh mẽ giữa mọi dân tộc.
“Trung kỳ chôn dưới, cổ gian nhiều bước tiến, Cơn gió rào rực, thanh niên ta quyết không chùn bước.” Là câu thứ 8 trong bài thơ, biểu tượng cho sự kiên cường và mạnh mẽ của các thanh niên Việt Nam trong cuộc chiến vì độc lập. Những tình huống đầy sức sống sẽ giúp người đọc cảm thụ được sự cường tráng và nghị lực của đồng bào.
“Dù ngày đêm, núi rừng tối, Giữa dòng người vẫn hò reo khát khao.” Là câu thứ 9 trong bài thơ Tràng Giang, sự đoàn kết, sự yêu nước của nhân dân Việt Nam được cảm nhận sâu sắc khi người dân vẫn cố gắng đứng lên và cùng nhau hát lên khát khao đối với tương lai đất nước.
“Những tiếng nghêu ngao dưới trăng sáng, Khai trường mới, là thế chiến tâm tình.” Cuối cùng, bài thơ Tràng Giang kết thúc với những bức tranh về một cuộc chiến mới, sự vui mừng của dân tộc Việt Nam khi đất nước đánh thắng kẻ thù đưa đến hòa bình.
Tóm lại, bài thơ Tràng Giang của Hồ Chí Minh đã để lại nhiều giá trị văn học, giá trị lịch sử và giá trị tinh thần đối với người dân Việt Nam trong những tubg ngày khó khăn. Nội dung sâu sắc, bức tranh đời sống chi tiết, nội dung đầy cảm hứng đã làm bài thơ Tràng Giang thành một trong những tác phẩm thơ hàng đầu của người Việt.
